Subject:
Re: [st-pti] (współ)dzielenie
From:
Grzes Plucinski ####@####.####
Date:
1 Oct 2021 08:13:47 +0100
Message-Id: <f4ad38d1-c1ba-1d6a-a5ce-b0b41e3d4f91@grzes.com>
nie najlepsza analogia
kromkę dzielimy, ale każdy z podzielonych kawałków już nie jest
"dzielony" czy "współdzielony"
a zasoby IT współdzielimy dla wielu użytkowników na raz bez dzielenia
tego zasobu na kawałki
jeżeli współdzielimy program, to każdy dostaje całość a nie tylko kawałek
W dniu 2021-09-30 o 22:40, Piotr Karocki pisze:
> Ale kromką chleba, czy kanapką, się po prostu dzielę a nie (w)spółdzielę.
> Więc może i zasobami się będziemy po prostu dzielić?
>
> Encyklopedia Gutenberga podaje "spółdzielczość", jako odesłanie do
> "spółdzielnie":
>
> Spółdzielnie
> ( k o o p e r a t y w y ), związki nieograniczonej liczby osób, mające na
> celu zaspakajanie gospodarczych i kulturalnych potrzeb członków na
> zasadach wzajemnej pomocy i demokratycznego równouprawnienia, zgodnie z
> interesem publicznym. W myśl u s t a w y p o l s k i e j jest
> spółdzielnia szczególnym rodzajem spółki, o łatwo zmiennym kapitale i
> osobach. Pod wpływem ogromnego rozwoju spółdzielczości nastąpiło
> zróżniczkowanie spółdzielń na rozmaite typy. Przedewszystkiem rozróżnia
> się ą s. spożywców i wytwórców. S. s p o ż y w c ó w są albo ogólne
> (zaspokajają wszelakie potrzeby), albo szczególne (np. mieszkaniowe,
> rozrywkowe). S. w y t w ó r c ó w ułatwiają nie zaspokajanie potrzeb
> (konsumcję), lecz zdobywanie środków na zaspokajanie potrzeb (pracę
> zarobkową). Są s. wytwórcze w ścisłem tego słowa znaczeniu (s. pracy,
> rolnicze, surowcowe, maszynowe) oraz s. handlowe i kredytowe.
> S. s p o ż y w c ó w o g ó l n e obejmują członków
> wszystkich zawodów (powszechne) lub tylko niektórych (np. s. wojskowe,
> urzędnicze). Kupują one towary, głównie środki żywnościowe ( k o n s u m y
> ), w wielkich ilościach i odsprzedają je członkom (niektóre także
> nieczłonkom) z pewnym zyskiem ewent. nawet po kosztach własnych. Z końcem
> roku gospodarczego rozdziela się zysk spółdzielni między członków wedle
> ich udziałów lub wielkości zakupów, poczynionych w s. w ciągu roku.
> Istnieją też s. nie prowadzące własnych sklepów, lecz zawierające układy z
> prywatnemi przedsiębiorstwami, na mocy których te udzielają członkom
> takich s. umówionych opustów z cen.
> Wśród s z c z e g ó l n y c h s . s p o ż y w c ó w
> najczęstsze są s. mieszkaniowe (budowlane). Pragną na drodze
> współdziałania usunąć względnie złagodzić głód mieszkań, a są dwojakie:
> jedne udzielają pomocy członkom w budowaniu na własną rękę prywatnych
> domów; inne same budują domy, a mieszkania w nich wynajmują swoim członkom
> ew. także sprzedają je tymże. Ponadto istnieją s. dostarczające członkom
> tylko pewnych towarów (chleba, środków leczniczych) lub usług (rozrywek).
> S. w y t w ó r c z e produkują towary na wspólny rachunek
> członków, aby dzięki takiemu zespoleniu pracy i kapitału możliwie dorównać
> wielkim przedsiębiorstwom. Mają najczęściej zastosowanie w rolnictwie,
> mniejsze w rzemiośle (np. stolarskie), najsłabsze zaś w przemyśle, gdzie
> wytwórczość wymaga nakładu olbrzymich kapitałów, któremi zwykle członkowie
> s. nie rozporządzają. S. wytwórcze mogą obejmować całokształt produkcji
> lub tylko pewne jej okresy, np. zakupno towarów (s. surowców), obróbkę na
> maszynach (s. maszynowe). S. wytwórcze r o l n i c z e dzielą się według
> rodzaju pracy: mleczarskie, jajczarskie, hodowlane, rzeźniane, ogrodnicze,
> warzywnicze, sadownicze, młynarskie itp. (Por. też art. Kółka rolnicze,
> Rolnicze towarzystwa).
> S. s u r o w c o w e podobne są do s. spożywczych, lecz
> kupują towary służące do produkcji, które dzięki własnym hurtowniom
> nabywają lepsze a tańsze, aby je odsprzedać z pewnym zarobkiem swoim
> członkom, wypłacając im po zamknięciu roku gospodarczego odpowiedni udział
> w zyskach s. Dostarczają właściwie nietylko surowców (np. drzewa, żelaza),
> lecz również półfabrykatów (np. kleju, obłogów), oraz fabrykatów (np.
> nawozów sztucznych).
> S. m a s z y n o w e nabywają narzędzia pracy na wspólny
> rachunek członków celem wypożyczania za pewną opłatą członkom (ew. i
> nieczłonkom), którzy nie byliby w stanie kupić ich dla siebie jako zbyt
> drogich. Zdarzają się głównie w rzemiośle i rolnictwie.
> S. h a n d l o w e starają się jak najkorzystniej spieniężyć wyroby
> swoich członków. Połączone są często ze s. wytwórczemi, a nawet
> spożywczemi. S. k r e d y t o w e dostarczają kapitału (głównie
> obrotowego) na niski procent drobnym wytwórcom, którzy nie mogąc uzyskać
> go w innych instytucjach finansowych, byliby zdani na usługi lichwiarzy.
> S. kredytowe gromadzą zarazem oszczędności swoich członków. Zależnie od
> ustroju nadanego im przez pierwszych organizatorów znane są zwłaszcza pod
> nazwami Kas Raiffeisena, Schultzego-Delitscha, Stefczyka.
> Ruch spółdzielczy zaczął się w Anglji pod koniec XVIII. w.
> (s. spożywcze). Po raz pierwszy słowo "spółdzielczy" użyte zostało dla
> założonego w 1820 r. w Londynie "Cooperative and economical society" pod
> wpływem R. Owena (ob.), zwanego razem z Ch. Fourierem (ob.) "ojcami ruchu
> spółdzielczego". Rozwinęły się s. z początkiem XIX. w. na zachodzie
> Europy, głównie w Anglji, jako wytwórcze i spożywcze wśród robotników i
> rzemieślników, doprowadzonych do nędzy nieograniczonym liberalizmem
> gospodarczym. Zwłaszcza słynni są angielscy "pionierzy z Rochdale" (1843).
> W Europie środkowej rozwinęły się przedewszystkiem s. kredytowe w drugiej
> połowie XIX. w. (w 1851 założono w Celowcu [Klagenfurt], Austrja, pierwszą
> s. kredytową). Od tego czasu spółdzielczość rozwinęła się ogromnie,
> stanowiąc jeden z najsilniejszych współczesnych ruchów
> społeczno-gospodarczych. Obejmuje ona w około 50 państwach prawie pół
> miljona organizacyj ze 100 miljonami członków.
> N a z i e m i a c h P o l s k i pierwsze rozwinęły się
> s. kredytowe (przykłady po 1 dla każdego byłego zaboru: 1850 Śrem
> [poznańskie], 1868 Kraków, 1869 Warszawa), następnie dopiero wytwórcze
> rolnicze (1858 Płock, 1894 Strzelno, od 1905 w b. Galicji). Najnowsze
> stosunkowo są s. spożywcze (1869 Warszawa, 1883 Towarzystwo Kółek
> Rolniczych w Małopolsce, od 1918 w Wielkopolsce). W P o l s c e O d r o
> d z o n e j rozwinęły się s. pomyślnie, dzięki stworzeniu im przez
> ustawodawstwo dogodnych warunków istnienia. Podstawą jest doskonała u s t
> a w a s p ó ł d z i e l c z a z 29 października 1920 r., znowelizowana
> ustawą z 4-go grudnia 1923. Ogólna ilość s. rośnie z roku na rok, mimo
> światowego przesilenia gospodarczego. I tak było s.: w 1925 r.12.409, w
> 1928 r. (szczyt konjunktury)16.309, oraz w 1930 r. (kryzys)16.801. Z tego
> około 1/3 stanowią s. spożywcze, tyleż s. kredytowe, na resztę zaś
> (również 1/3) składają się wszystkie inne typy s., a zwłaszcza
> rolniczo-wytwórcze. S. grupują łącznie ponadto 2,5 miljona członków, w
> czem 1,5 milj. rolników, 1/2 milj. robotników, a 1/2 milj. osób z innych
> zawodów. Udzielają rocznie ponad 1/2 miljarda zł. pożyczek i sprzedają
> towarów za prawie miljard zł.
> S z k o l e n i e m p r a c o w n i k ó w sp. zajmują się
> różne kursy. Najważniejsze: jako szkoła wyższa "Naukowy Kurs Sp." przy
> Wydziale Rolniczym Uniw. Jagiell. w Krakowie, jako szkoła średnia "Wydział
> Sp. w Instytucie Administracyjno-Gospodarczym w Krakowie. P r a c ą b a
> d a w c z o- n a u k o w ą nad s. zajmuje się "Sp. Instytut Naukowy" w
> Warszawie (przedtem w Krakowie).
> Bardzo bogate jest piśmiennictwo z dziedziny spółdzielczości
> polskie i obce. Por.: Szromba "Polska literatura spółdzielcza" (Kraków,
> 1926) oraz "Przegląd bibljograficzny obcej literatury spółdzielczej"
> (Kraków, 1927); z nowszych dzieł: St. Wojciechowski (b. Prezydent Rzplte.)
> "Ruch spółdzielczy" (Warszawa, 1930).
>
>
> From: ady ####@####.####
> Sent: Thursday, 30 September 2021 21:48
> To: ST PTI
> Subject: [st-pti] (współ)dzielenie
>
> około 100 lat temu powstawała w Polsce "współdzielczość", którą wkrótce
> zamieniliśmy na spółdzielczość;
>
> ciekawe czy (i kiedy) obecne "współdzielenie" (zasobów) zamienimy na
> "spółdzielenie"
>
>
> /ady
>
> ---
> ST-PTI. Lista dyskusyjna Sekcji Terminologicznej PTI.
> Archiwum publiczne listy: http://lists.tldp.org/go.to?list=st-pti
> ---
>
>
